Vreemdgaan:
hoe verder na de affaire?

Wat is vreemdgaan?

Vraag je mensen wat ze onder vreemdgaan verstaan, dan antwoorden ze heel verschillend. Voor de een begint het bij zoenen, de ander vindt een intiem gesprek met een derde de grens en weer anderen noemen seks. Dat laatste geldt vooral voor mannen. Zij scheiden lust en liefde meer dan vrouwen. Vrouwen trekken de lijn soms al bij een gesprek met een derde over privézaken van de eigen relatie.

Ontrouw is wat je afspreekt

Belangrijk is dat er geen objectieve maatstaf is. Wat geldt, is wat in jullie relatie de afspraak is. Zelfs als dit niet hardop is gezegd, weten de meeste stellen dit heel goed van elkaar.

En ook in een open relatie zijn er nog steeds grenzen. Bijvoorbeeld als seks met anderen binnen de afspraken o.k. is, maar intimiteit exclusief voor de relatie. Het gaat erom wat bij jullie past.

Vreemdgaan schaadt veiligheid en vertrouwen

Waarom gaan mensen vreemd?

Vreemdgaan kent veel verschillende redenen. Ze hebben te maken met de vreemdganger zelf, met de partner of met een derde. Een paar voorbeelden:

Elkaar kwijtgeraakt

Anneke en Tom zijn uit elkaar gegroeid. Tom heeft hard gewerkt aan zijn carrière, terwijl Anneke vooral de zorg voor het gezin op zich heeft genomen. Nu de kinderen groter zijn en steeds meer hun eigen gang gaan, valt er voor Anneke een leegte. Het lukt haar niet voldoende Tom te bereiken. Ze gaat weer fulltime werken en ontmoet een nieuwe collega die haar wel de aandacht geeft waarnaar ze zo heeft verlangd.

Sleur

John en Erik zijn al 10 jaar een harmonieus stel. Al die jaren was er ook ruimte voor seks met anderen, waar ze beide van genoten. Maar de laatste tijd vindt John hun relatie steeds meer sleur worden. Erik staat open voor verandering, hoewel hij er ook gestrest van raakt en op zijn tenen gaat lopen. Totdat John in de stad iemand ontmoet waar hij smoorverliefd op wordt. Hij wil Erik niet kwetsen en verzwijgt het.

Oud gedrag

Chris bezocht al prostituees voordat hij zijn vriendin leerde kennen. Ook had hij als single een aantal one-night stands. Nu hij een vaste relatie heeft, vindt hij dat hij ermee moet stoppen. Zijn vriendin weet van niets en hij wil haar geen pijn doen. Bovendien wil hij zelf ook zo niet verder. Als zij hem op de man af vraagt of er iets speelt, schrikt hij en ontkent hij het.

Benauwd

Alice wordt binnenkort dertig. Over een maand wordt hun nieuwe huis opgeleverd en haar vriend wil heel graag trouwen. Ze houdt van hem en kijkt ernaar uit, maar het benauwt haar ook. Alsof haar leven al grotendeels voorbij is. Wanneer ze met een vriendin uit gaat, komt ze de diskjockey tegen die ze nog kende van haar middelbare school. Die avond hebben ze seks. Alice snapt er niets van.

Machtsverhouding

Op het oog zijn ze een gelukkig stel. Voor hun vrienden is er niets aan de hand. Maar Peter kwijnt weg bij de controledrift van zijn vrouw. In zijn beleving moet alles op haar manier. Er blijft geen ruimte voor hem over. Dan begint hij een affaire met een van haar vriendinnen, waardoor de machtsverhouding in hun relatie op scherp komt te staan.

Zomaar vijf voorbeelden, want er zijn nog talloze andere. Het kan gaan om zaken die spelen bij de vreemdganger zelf, zoals een midlifecrisis of het zoeken van een kick. Of het gaat om onvrede of onmacht in de relatie. Ook kan een derde plotseling aantrekkelijk lijken of als breekijzer worden gebruikt in de eigen relatie.

Liegen

Ontrouw en liegen gaan hand in hand. Niet zo vreemd, want iemand die vreemdgaat snapt heel goed dat ontdekking de relatie ernstig kan schaden. Vaak voelt iemand zelf ook schuld of schaamte en wil hij/zij de partner niet kwetsen. En zo zwem je in de fuik van steeds verdergaande leugens.

Niveaus van liegen

Er zijn drie niveaus van liegen, in opeenvolgende volgorde van ergheid:

• Verzwijgen wat je wel weet, terwijl je ook weet dat dit belangrijk voor de ander is.
• Actief ontkennen als ernaar wordt gevraagd.
• Ontkennen en zeggen dat de ander in de war is. ‘Ga eens met een psycholoog praten.’

Het is niet moeilijk in te voelen dat die derde vorm het meest destructief is. Iemand die aan zichzelf gaat twijfelen om daarna te ontdekken dat zijn voorgevoel juist was, kan zich behoorlijk beschadigd voelen.

Vreemdgaan voor bedrogen partner vaak traumatische ervaring

De bedrogen partner

Vreemdgaan is voor veel partners een traumatische ervaring. Grensoverschrijdend contact is één ding, maar ook liegen heeft een grote impact, die de veiligheid en het vertrouwen in de relatie onderuit halen. Je kunt er bovendien onzeker van worden over jezelf, gaan twijfelen aan je eigen aantrekkelijkheid. De kwetsing van de bedrogen partner is daarom altijd een belangrijk deel van de relatietherapie. Aparte sessies en soms EMDR – een vorm van traumaverwerking – kunnen daarbij helpen.

Praktische tips

Een aantal dingen kun je zelf en samen doen om aan herstel van de relatie te werken. Kijk wat bij je past. Ga het samen aan, maar blijf er niet in hangen als het niet werkt. Dan kun je beter in relatietherapie gaan.

1. Wie vertel je het?

Ontrouw en overspel zitten in de taboesfeer, zijn beladen met schuld en schaamte. De neiging is daarom om het geheim te houden. Dat kan voor jou of jullie de beste keuze zijn, maar het kan ook eenzaam maken. Vraag je daarom af of er mensen zijn waarmee je het wilt delen. Vrienden/vriendinnen en familie die je in vertrouwen neemt, zullen je ongetwijfeld willen helpen. Maar soms blijven ze steken in goedbedoelde adviezen. Over wat zij in jouw plaats zouden doen. Dat is niet per se behulpzaam, want het gaat er toch om wat voor jou werkt. Daarom zou ik die mensen in vertrouwen nemen waarvan je weet dat ze er voor jou willen zijn.

2. Stoppen met de derde

Stel, er is een relatie met een derde geweest. Je weet nog niet of je met je partner verder wil of jullie willen dit nog uitzoeken. Dan raad ik aan één ding tegelijk te doen. Dus de affaire met de derde stopzetten en eerst de relatie met je partner uitzoeken. Twee dingen tegelijk is al snel ingewikkeld. Bovendien is het voor een partner heel moeilijk om het gesprek aan te gaan, terwijl op de achtergrond onzichtbaar nog iemand anders een rol speelt.

Wanneer stellen bij mij in relatietherapie komen, vraag ik altijd de relatie met de derde op te schorten. Ik bepaal natuurlijk niet met wie je wel of niet een relatie mag hebben. Toch helpt het als zolang de therapie duurt er geen derde in het spel is.

Mensen die na hun relatie meteen een nieuwe relatie aangaan, zijn niet vaak succesvol. Volgens onderzoek is slechts 15% van die relaties duurzaam. Ik zie in mijn praktijk dat dat veel te maken heeft met onvoldoende de tijd nemen om eerst jezelf weer eens uit te zoeken. Als je tot die 15% hoort, denk je daar natuurlijk anders over.

3. Ga samen in gesprek

De bedrogen partner heeft een informatieachterstand. De ander heeft van alles gedaan waar je niets van wist en dat maakt verdrietig, boos en onzeker. Wil je samen verder, dan moet je allereerst kunnen levellen. Je wilt niet dat er later nog lijken uit de kast kunnen komen. Daarom stel ik voor om alles te vertellen. In grote lijnen, het gaat niet om de details, maar om te zorgen dat de ander er gerust op kan zijn dat er later geen nieuwe grote verrassingen opduiken. Doel van erover praten is dus niet om er eindeloos over door te gaan, maar juist om het een plek te geven. Zo kun je het achter je gaan laten.

Ga dus het gesprek aan. Ik weet dat dat moeilijk is en je loopt het risico is dat het ontaardt in verwijten en ruzies. Als dat zo is, blijf daar dan niet in hangen, maar maak een afspraak bij een relatietherapeut.

4. Boosheid en verdriet delen

Iemand die bedrogen is, zit met verdriet en boosheid. Probeer daar als partner niet van weg te lopen. Iemand kan daar het gevoel aan over houden dat je er eerst niet was en nu hij/zij met de brokken zit opnieuw wegloopt. Of dat nu terecht is of niet, het helpt als je partner boosheid en verdriet met je kan delen. Je bent er dan ook als je partner het moeilijk heeft. Natuurlijk niet grenzeloos, dat is erg zwaar. Probeer het verdriet niet op te lossen – mannen hebben nogal eens die neiging – maar blijf erbij. Spreek van tevoren af dat je na een half uur ook weer iets anders mag gaan doen, anders wordt het wel heel zwaar. Daarmee hoeft het verdriet niet voorbij te zijn. De volgende keer kun je het weer delen als het je dwarszit.

5. Wees open en transparant

Soms gaan partners zo hun best doen dat ze helemaal in een kramp schieten. Een man die voortdurend aandacht van andere vrouwen opzocht, ging volledig op slot. Op straat durfde hij geen vrouw meer aan te kijken en zelfs seks met zijn eigen partner ging hij vermijden. Zij had geen idee waar hij in zijn hoofd zat en maakte zich steeds meer zorgen. Het tegengif is hier open en transparant zijn. Spreek af dat je met je partner mag delen wanneer je van een mooie man of vrouw op straat geniet. Dat je mag zeggen wanneer je het moeilijk vond om niet aan die ander te denken. Dit kan natuurlijk alleen maar, als je elkaar hierin steunt.

6. Jullie eigen relatie begrijpen

Vreemdgaan komt zelden uit de lucht vallen. Bijna nooit is het het eerste was er is misgegaan in de relatie. Eerder is het zo, dat mensen elkaar voor die tijd al zijn kwijtgeraakt. Vaak gaat dat stapje voor stapje. Worden er kleine afslagen genomen die op zich niet schokkend hoeven te zijn, maar waardoor je wel in een verschillend spoor komt als je niet bijstuurt. Kleine verwijderingen blijven liggen, maar de schok van het vreemdgaan is zo groot dat je daar wel iets mee zal moeten om nog samen verder te kunnen.

Na de affaire sterker verder

Als de schok van het vreemdgaan genoeg is verwerkt, kun je toekomen aan het gesprek over wat er voor die tijd is gebeurd. (Of niet gebeurd dat wel had moeten gebeuren.) Dit gaat over het begrijpen van jullie eigen voorgeschiedenis, zodat je er ieder voor zich en samen van kunt leren. Als dat lukt kan je relatie er beter uitkomen.

Wanneer in relatietherapie?

Als je er samen uitkomt is dat prima. Maar merk je dat je samen niet verder komt, blijf daar dan niet in steken maar ga in relatietherapie.

Voel je vrij om contact op te nemen als je nog vragen hebt of een afspraak wilt maken.